De ramingen zijn de afgelopen jaren al naar boven bijgesteld, de kosten voor arbeid laten dan ook een stijgende trend zien. De toename van de arbeidskosten is verklaarbaar gezien de effecten van de cao en de (deels tijdelijke) uitbreiding van de formatie. De uitbreiding van de formatie is noodzakelijk als gevolg van bijvoorbeeld bestuursopdrachten, de ontwikkelopgave bij Vastgoed en piekopvang in de werkzaamheden.

De totale arbeidskosten zijn bij 8-maands rapportage met 6,9% gestegen, ten opzichte van de begroting 2018, en zijn gedekt vanuit programmabudgetten, uitbestede werkzaamheden, opbrengsten en bestemmingsreserves.Van deze toename is ongeveer driekwart ingevuld met externe inhuur en een kwart met vaste formatie. Waar bij de begroting 2018 nog werd uitgegaan van ruim 5% uitgaven voor inhuur, is dat bij de 8-maandsrapportage nu bijna 10%. De keuze voor externe inhuur is met betrekking tot het flexibeler inrichten van het personeelsbestand goed te rechtvaardigen. Het is vooralsnog echter lastig om dit realistisch te ramen.

Gedurende het begrotingsjaar 2018 volgt het college nauwgezet de ontwikkelingen op dit gebied. Allereerst is het zaak om aan de hand van een analyse over het jaar 2017 de oorzaken van het verschil tussen de ramingen en de realisatie helder te krijgen en in hoeverre dit is toe te schrijven aan incidentele dan wel structurele factoren. Vervolgens kan worden bezien op welke onderdelen de ramingen kunnen worden geoptimaliseerd, door bijvoorbeeld trends uit het verleden door te vertalen in de ramingen en door de Strategische Personeelsplanning (SPP) verder te ontwikkelen. Daarnaast toetsen we of de verhouding tussen externe inhuur en vaste formatie aansluit bij een meerjarige capaciteitsinzet die flexibel kan mee bewegen met ontwikkelingen in de samenleving. Hierdoor kan ook beter worden gestuurd op de ontwikkeling van het personeel, het voorkomen van HPK’ers en de ontwikkeling van gerelateerde voorzieningen zoals concernhuisvesting. Met de 4- en 8-maandsrapportages worden de tussentijdse bevindingen hierover met de raad gedeeld.

Om te kunnen voldoen aan de ontwikkelingen in de stad maken de clusters afwegingen met betrekking tot de invulling van de capaciteitsbehoefte. Daar waar sprake is van een behoefte aan tijdelijke inzet wordt de keuze gemaakt om die in te vullen met externe inhuur om op die manier met de vraag mee te kunnen bewegen zonder hiervoor vaste medewerkers aan te stellen. Ook extra taken die de gemeente krijgt, collegeprioriteiten en opdrachten vanuit de markt zorgen voor een (tijdelijke) verhoogde capaciteitsvraag (onder andere gedekt vanuit project- en programmabudgetten en reserves).
In onderstaande tabel wordt het bijgestelde begrote bedrag, de realisatie en de prognose van de arbeidskosten over de eerste acht maanden van 2017 gepresenteerd.

De 8-maands mutaties op de arbeidskosten hebben betrekking op de verdere uitwerking van het werkpakket en invulling van capaciteitsbehoefte door inzet van derden. De overige mutaties hebben grotendeels betrekking op het anticiperen op de effecten die zullen volgen uit het cao-akkoord en formatie-uitbreidingen. De dekking voor deze herziening komt vanuit programmabudgetten, uitbestede werkzaamheden, opbrengsten en bestemmingsreserves.

Van de arbeidskosten betreft 10,2% besteding aan invulling van de benodigde capaciteit door inzet van derden (externe inhuur). De prognose eind 2017 laat zien dat verwacht wordt dat zo’n 10,5% van de arbeidskosten besteed zal worden aan externe inhuur. 79% Van de externe inhuur vindt plaats in de uitvoerende clusters (inclusief Directie Veiligheid en Raad) en komt daarmee ten goede aan de uitvoering van de primaire taken van onze gemeente. Zo’n 87% van deze inzet in de uitvoerende clusters wordt uitgevoerd door uitzendkrachten.

Onderstaand de begroting voor 2018 en verder.

Loonkosten
De 8-maands mutaties tellen voor de loonkosten op naar ruim € 2 miljoen.

Het verschil tussen de prognose 2017 en de bijgestelde begroting (8-maands) ligt in het feit dat de begroting gebaseerd is op de formatie en de prognose op de daadwerkelijke bezetting. Daar waar een cluster te maken heeft met een over- of onderbezetting of medewerkers die duurder zijn dan het gehanteerde loonkostenmodel (als gevolg van een hogere periodiek of toelagen) komt de prognose hoger of lager uit dan de begroting.

Met betrekking tot de begroting van de loonkosten is voor 2018 een stijging zichtbaar ten opzichte van de prognose 2017. Dit heeft te maken met de formatie-uitbreidingen en de toevoeging van de trend 2018. De sterke daling bij Maatschappelijke Ontwikkeling is toe te wijzen aan de verzelfstandiging van het sportbedrijf. Hierdoor neemt de formatie met 331 FTE af.

De bijstelling van de arbeidskosten is grotendeels toe te wijzen aan de mutaties op de begroting voor de kosten van externe inhuur.
Diverse (tijdelijke) oorzaken zijn hiervoor aan te wijzen: stijging van werkvoorraden en werkpakketten, intensiveringen als gevolg van bestuursopdrachten, verleggen van werkzaamheden en ziektevervanging. Over het algemeen geldt dat dit in eerste instantie tijdelijk wordt opgevangen door het budget voor externe inhuur te verhogen. Op het moment dat blijkt dat het structurele werkzaamheden betreft zal dit in de formatie en daarmee loonkosten worden opgenomen.
Dekking voor de genoemde bijstellingen wordt gevonden in de budget-neutrale wijzigingen in producten en overige posten zoals uitbestede werkzaamheden en programmalasten.

De kosten voor externe inhuur die zijn opgenomen in de 8-maands bijstelling voor 2017 en de begroting 2018 zijn lager begroot wanneer dit wordt afgezet tegen de bijstellingen gedurende 2017 . Voor het merendeel van de clusters is het niet mogelijk om nu reeds te duiden hoe de invulling van de capaciteit gedurende een jaar maar ook meerjarig, zal verlopen. Gedurende het jaar wordt de invulling van de (extra) werkpakketten of aanvullende (tijdelijke) capaciteitsbehoefte geconcretiseerd. Dit leidt ertoe dat gedurende het jaar mutaties op het budget kosten externe inhuur zullen worden ingevoerd. Over het algemeen betreffen dit budget-neutrale wijzigingen en intensiveringen. Voor de toekomst wordt bezien in hoeverre gerealiseerde trends kunnen worden doorvertaald in de ramingen.